Mae gofal gynaecolegol yn chwarae rhan hanfodol mewn gofal iechyd menywod, gan gynnwys triniaethau a chyngor meddygol sy’n anelu at gynnal iechyd atgenhedlu. Er bod y rhan fwyaf o ddarparwyr gofal iechyd yn anelu at ddarparu safonau gofal uchel, gall camgymeriadau ddigwydd, weithiau gan arwain at esgeulustod gynaecolegol .
Mae data diweddar yn tynnu sylw at y straen cynyddol ar wasanaethau gynaecolegol yn y DU.
Yn ôl y BBC, mae rhestrau aros ar gyfer apwyntiadau gynaecoleg wedi mwy na dyblu ers 2020, gydag amcangyfrif o 630,000 o unigolion yn aros am ofal am faterion fel endometriosis, ffibroidau, a gofal menopos.
Gall oedi mewn triniaeth a diagnosis waethygu cyflyrau, gan gynyddu’r risg o gymhlethdodau ac esgeulustod posibl. Efallai y bydd dioddefwyr esgeulustod gynaecolegol yn gallu mynd ar drywydd hawliadau esgeulustod gynaecolegol a derbyn iawndal am y niwed a achoswyd.
Byddwn yn ymdrin â mwy am esgeulustod gynaecolegol isod, gan gynnwys enghreifftiau o senarios cyffredin, a’r camau y gallwch eu cymryd os ydych chi’n credu eich bod wedi cael eich effeithio.
Deall Esgeulustod Gynaecolegol
Mae gynaecoleg yn gangen o feddyginiaeth sy’n canolbwyntio ar ofal ac iechyd y system atgenhedlu benywaidd, gan gynnwys y fagina, y bronnau a’r ofarïau.
Mae esgeulustod gynaecolegol yn cyfeirio at sefyllfaoedd lle mae gweithiwr gofal iechyd proffesiynol – fel gynaecolegydd, meddyg teulu, neu nyrs – yn methu â darparu safon dderbyniol o ofal .
Gall y diffyg hwn arwain at niwed i’r claf, boed trwy gamddiagnosis, triniaeth anghywir, neu gamgymeriadau a wnaed yn ystod gweithdrefnau llawfeddygol. Mae enghreifftiau’n cynnwys niwed i organau mewnol, anymataliaeth, neu heintiau gyda chanlyniadau hirdymor.
Mae achosion o esgeulustod gynaecolegol fel arfer yn disgyn i ddau brif gategori:
- Methiant i ddiagnosio neu drin cyflwr gynaecolegol presennol. Gall hyn ymwneud â gwallau, megis camddehongli canlyniadau profion neu esgeuluso cynnal archwiliadau angenrheidiol.
- Gweithredoedd gan ddarparwr gofal iechyd sy’n achosi anaf gynaecolegol yn uniongyrchol. Gall hyn gynnwys perfformio gweithdrefn amhriodol mewn sefyllfa benodol neu weithredu gweithdrefn gywir yn anghywir, gan arwain at niwed sylweddol i’r claf.
Enghreifftiau o Esgeulustod Gynaecolegol
Gall esgeulustod gynaecolegol fod ar sawl ffurf. Isod mae rhai enghreifftiau o sefyllfaoedd lle gall ddigwydd.
1. Difrod yn ystod erthyliad
Yn 2022, adroddwyd am gymhlethdodau erthyliad mewn 300 allan o 251,377 o achosion yng Nghymru a Lloegr, sy’n cynrychioli tua un ym mhob 838 o weithdrefnau. Er bod llawer o gymhlethdodau yn cael eu trin, gall materion mwy difrifol ddigwydd.
Gall camgymeriadau yn ystod gweithdrefnau erthyliad, fel monitro cleifion annigonol neu dechnegau meddygol amhriodol, arwain at gymhlethdodau difrifol fel gwaedu gormodol, heintiau, neu niwed i’r groth.
Er eu bod yn brin, gall problemau fel perforation groth, math o anaf i’r groth, fod angen triniaeth frys, tra gall cyflyrau fel syndrom Asherman (lle mae meinwe creith yn ffurfio yn y groth) arwain at lai o lif mislif a phroblemau ffrwythlondeb.
2. Genedigaeth anghywir
Mae genedigaeth anghywir yn cyfeirio at sefyllfaoedd lle mae plentyn yn cael ei eni na fyddai fel arall wedi bod, pe bai’r canllawiau meddygol priodol wedi’u darparu. Gall hyn ddigwydd pe byddai’r rhieni wedi terfynu’r beichiogrwydd, pe baent yn gwybod y byddai’r plentyn wedi cael ei eni gyda nam genetig neu anabledd.
Mewn achosion o esgeulustod gynaecolegol gall genedigaeth anghywir ddeillio o weithdrefnau methu fel sterileiddio aneffeithiol. Gellir canfod cyflyrau fel Syndrom Down trwy sgrinio cynenedigol, er y gall esgeulustod ddigwydd os yw’r sgrinio hyn yn cael eu camddehongli neu os nad yw rhieni yn cael eu hysbysu o’r diagnosis.
3. Tynnu Tiwb Fallopian Esgeulus / Salpingectomi
Gall tynnu’r tiwbiau Fallopian yn amhriodol, yn aml yn ystod sterileiddio neu driniaeth beichiogrwydd ectopig, arwain at niwed diangen i organau cyfagos, poen cronig, neu anffrwythlondeb.
Gall camgyfathrebu neu gydsyniad annigonol ynghylch risgiau’r weithdrefn hefyd fod yn esgeulustod. Dim ond am resymau clinigol dilys y dylai tynnu’r tiwbiau Fallopian a’r ofarïau ddigwydd, fel genetig risg o ganser yr ofari.
Mewn achosion o waedu mislif trwm, prolaps groth, neu ffibroidau, dim ond ar ôl i opsiynau triniaeth eraill gael eu harchwilio, heb yr angen i gael gwared ar yr ofarïau neu’r tiwbiau Fallopian, gellir ystyried hysterectomi.
4. Perforation Of The Uterus Yn ystod Mewnosod Coil
Mae perforation groth yn gymhlethdod prin ond difrifol o fewnosod dyfais fewnogroth (IUD). Gall ddigwydd os nad yw’r weithdrefn yn cael ei pherfformio’n gywir neu os anwybyddir arwyddion o dyllu, gan arwain at heintiau posibl, difrod organau, a’r angen am ymyrraeth lawfeddygol pellach.
Yn y DU, mae’r risg o dyllu groth yn ystod mewnosod IUD yn llai nag 1 o bob 1,000. Gall perforation fod yn gyflawn, gyda’r IUD yn symud i mewn i’r ceudod abdomenol, neu’n rhannol, gyda’r ddyfais wedi’i ymgorffori yn wal y groth. Mewn achosion prin, gall yr IUD dyllu i mewn i’r llwybr wrinol neu’r coluddyn.
Beth i’w wneud os ydych chi’n amau esgeulustod gynaecolegol
Os ydych chi’n credu eich bod wedi profi esgeulustod gynaecolegol efallai y bydd gennych hawl i iawndal am gostau meddygol, incwm a gollwyd, a gofal parhaus.
I brofi esgeulustod, rhaid i chi sefydlu bod y darparwr gofal iechyd yn ddyledus i chi, wedi torri ei ddyletswydd gofal ac wedi achosi niwed yn uniongyrchol.
Yr her allweddol yw dangos bod y canlyniad yn atal, yn hytrach na digwyddiad meddygol anffodus. Gall cyfreithwyr esgeulustod meddygol eich helpu i asesu eich achos, casglu tystiolaeth, a’ch tywys trwy’r broses hawliadau i sicrhau eich bod yn derbyn iawndal teg am y niwed a ddioddefwyd.
Camau i’w cymryd wrth fynd ar drywydd hawliad esgeulustod gynaecolegol :
- Ceisiwch sylw meddygol ar unwaith: Os ydych chi’n profi problemau iechyd parhaus, ymgynghorwch â darparwr gofal iechyd arall am ddiagnosis a thriniaeth briodol. Gwnewch yn siŵr eich bod yn dogfennu unrhyw gymhlethdodau.
- Casglu tystiolaeth: Casglu cofnodion meddygol, datganiadau tystion, a barn arbenigol sy’n dangos sut roedd y gofal a gawsoch yn llai o’r safon ddisgwyliedig, gan arwain at niwed. Efallai y bydd angen asesiadau meddygol ychwanegol arnoch i gefnogi eich hawliad.
- Ymgynghori â Chyfreithiwr: Siaradwch â chyfreithiwr esgeulustod clinigol a all eich tywys drwy’r broses hawlio, gan gynnwys cyflwyno’ch hawliad i’r awdurdod perthnasol sy’n briodol i’r math o hawliad.
- Byddwch yn ymwybodol o derfynau amser: Yn y DU, fel arfer mae gennych dair blynedd i ffeilio hawliad esgeulustod clinigol, gan ddechrau o’r digwyddiad neu pan ddaethoch yn ymwybodol o’r niwed. Gall eithriadau fod yn berthnasol i blant neu unigolion ag anableddau meddyliol.
Sut y gallwn ni helpu
Mae esgeulustod gynaecolegol yn brofiad hynod bersonol a gofidus, ond gall ceisio cymorth proffesiynol eich helpu i gymryd camau tuag at gyfiawnder.
Yn Harding Evans, gall ein cyfreithwyr esgeulustod clinigol profiadol eich helpu i lywio’ch hawliad. Mae hyn yn cynnwys sefydlu a ddigwyddodd esgeulustod, os oes iawndal yn cael ei warantu, cael cofnodion meddygol, a chynrychioli eich buddiannau mewn trafodaethau neu achosion llys.
Cysylltwch â ni i ddarganfod mwy.
