Mawrth 18 – 24 yw Wythnos Dathlu Niwroamrywiaeth, i godi ymwybyddiaeth o’r cyfraniadau amhrisiadwy y mae unigolion niwroamrywiol yn eu cyflwyno i sefydliadau ar draws gwahanol ddiwydiannau.
Mae angen i gyflogwyr gofleidio niwroamrywiaeth yn y gweithle, yn enwedig gan fod fframweithiau cyfreithiol yn y DU sy’n diogelu hawliau gweithwyr niwroamrywiol.
Beth yw Niwroamrywiaeth?
Mae niwroamrywiaeth yn cyfeirio at yr amrywiad naturiol yn swyddogaeth ac ymddygiad yr ymennydd ymhlith unigolion. Yn hytrach na gweld y cyflyrau hyn fel diffygion, mae niwroamrywiaeth yn dathlu’r cryfderau a’r safbwyntiau unigryw y gall unigolion niwroamrywiol eu cyflwyno i’r bwrdd.
Yn gyffredinol, gall y rhai sy’n nodi fel niwroamrywiol fod:
- Anhwylder Sbectrwm Awtistiaeth (ASD)
- Anhwylder Gorfywiogrwydd Diffyg Sylw (ADHD)
- Syndrom Down
- Dyscalculia
- Dysgraffia
- Dyslecsia
- Dyspracsia
- Cyflyrau Iechyd Meddwl
- Syndrom Prader-Willi
- Pryder Cymdeithasol
- Syndrom Tourette
Mae’n bwysig nodi nad yw’r uchod yn rhestr gynhwysfawr, a gall amrywiaeth o gyflyrau eraill ddod o fewn cwmpas y term ‘neurodivergent’.
Niwroamrywiaeth yn y gweithle
Yn ôl y Gymdeithas Awtistiaeth Genedlaethol, amcangyfrifir bod tua 1 o bob 100 o bobl yn y DU ar y sbectrwm awtistiaeth. Yn ogystal, mae Cymdeithas Dyslecsia Prydain yn awgrymu y gallai tua 10% o’r boblogaeth fod â dyslecsia i ryw raddau.
Er nad yw’r ffigurau hyn yn cyfieithu’n uniongyrchol i nifer yr unigolion niwroamrywiol yn y gweithlu, maent yn tynnu sylw at y gyfran sylweddol o’r boblogaeth a allai uniaethu fel niwroamrywiol. Mae cyflogwyr yn cydnabod gwerth niwroamrywiaeth fwyfwy ac yn gweithio’n weithredol i greu gweithleoedd cynhwysol sy’n diwallu anghenion gweithwyr niwroamrywiol. Fodd bynnag, mae angen mwy o ymchwil ac ymdrechion casglu data i ddarparu dealltwriaeth gynhwysfawr o gynrychiolaeth unigolion niwroamrywiol yn y gweithlu a’u hanghenion a’u profiadau penodol.
Fframwaith Cyfreithiol yn y DU
Yn y DU, mae sawl deddf yn amddiffyn hawliau unigolion niwroamrywiol yn y gweithle:
- Deddf Cydraddoldeb 2010: Mae’r Ddeddf Cydraddoldeb yn gwahardd gwahaniaethu yn erbyn unigolion ag anableddau, gan gynnwys amodau niwroamrywiol, ym mhob agwedd ar gyflogaeth, gan gynnwys recriwtio, hyfforddiant, hyrwyddo a diswyddo.
- Addasiadau Rhesymol (Canllaw CICD): Mae’n ofynnol i gyflogwyr wneud addasiadau rhesymol i ddarparu anghenion gweithwyr niwroamrywiol, megis darparu trefniadau gweithio hyblyg, technoleg gynorthwyol, neu gymorth a hyfforddiant ychwanegol.
Hyrwyddo Niwroamrywiaeth yn y Gweithle
- Ymwybyddiaeth a Hyfforddiant: Gall addysgu gweithwyr am niwroamrywiaeth a darparu hyfforddiant ar sut i gefnogi cydweithwyr niwroamrywiol helpu i greu amgylchedd gwaith mwy cynhwysol.
- Polisïau Hyblyg: Gall gweithredu polisïau ac arferion hyblyg, megis oriau gweithio hyblyg ac opsiynau gweithio o bell, ddarparu ar gyfer anghenion amrywiol gweithwyr niwroamrywiol.
- Cyfathrebu ac Adborth: Gall annog cyfathrebu agored a cheisio adborth gan weithwyr niwroamrywiol helpu i nodi rhwystrau a gweithredu atebion effeithiol i gefnogi eu llwyddiant.
Dylai cyflogwyr bob amser ymrwymo i weithfannau creadigol cynhwysol lle mae pob unigolyn, waeth beth fo’u statws niwroamrywiol, yn teimlo ei fod yn cael ei werthfawrogi, ei gefnogi a’i rymuso i ffynnu.
Sut y gallwn ni helpu
Yma yn Harding Evans, mae gennym dîm cyflogaeth arbenigol a all ddarparu arweiniad a chefnogaeth os ydych chi’n teimlo eich bod wedi cael eich gwahaniaethu yn y gweithle. Cysylltwch â ni heddiw.
