Pam y Dylech Roi Trefn ar Eich Materion yn un o’ch Penderfyniadau Blwyddyn Newydd!
Dechreuwch 2026 yn iawn gyda ‘gwiriad iechyd’ cyfreithiol.
Ar yr adeg hon o’r flwyddyn, mae gennym oll fwriadau da i ddelio â’r tasgau pwysig hynny nad ydym byth yn ymddangos i gael amser i’w gwneud. Mae Hannah Thomas, Partner yn ein tîm Ewyllysiau a Phrofiant, yn esbonio pam y dylech wneud rhoi trefn ar eich materion yn flaenoriaeth ymhlith eich penderfyniadau Blwyddyn Newydd—drwy sicrhau bod eich Ewyllys, eich trefniadau teuluol a’ch atwrneiaeth barhaus yn gyfredol ac yn adlewyrchu eich amgylchiadau presennol – ac yn egluro sut y gall gwneud hyn helpu i ddiogelu’ch anwyliaid ac osgoi cymhlethdodau yn y dyfodol.
Eich Ewyllys
Mae gadael cyfarwyddiadau ynghylch beth ddylai ddigwydd i’ch dibynyddion, eich meddiannau a’ch cyllid ar ôl eich marwolaeth yn un o’r pethau pwysicaf y dylem eu rhoi yn eu lle, ac eto amcangyfrifir nad oes gan dros hanner o oedolion yn y DU Ewyllys.
Rydym i gyd yn gwybod nad yw’n bleserus meddwl am yr hyn a ddaw ar ôl ein dyddiau, ond mae mor bwysig ein bod yn barod ar gyfer beth bynnag y mae’r dyfodol yn ei ddwyn. Bydd cael Ewyllys yn ei lle yn gwneud y broses o ddelio â’ch ystâd yn llawer haws i’r rhai a adawir ar eich ôl, ac yn caniatáu i chi adael eich eiddo i bwy bynnag y dymunwch. Heb Ewyllys ddilys, caiff eich ystâd ei ddosbarthu yn ôl rheolau intestasi—ac nid yw’r rheolau hyn bob amser fel y byddech yn ei ddisgwyl. Er enghraifft, dim ond am eich bod yn briod, nid yw’n golygu bod eich holl ystâd yn trosglwyddo’n awtomatig i’ch priod. Nid yw’r rheolau chwaith yn ystyried cydfyw neu deuluoedd cymysg.
Os oes gennych Ewyllys eisoes, gwnewch yn siŵr ei bod yn adlewyrchu eich dymuniadau presennol. Edrychwch ar ei diweddaru os ydych wedi profi newidiadau sylweddol yn eich bywyd, megis priodas, ysgariad, genedigaeth plentyn neu hyd yn oed brynu eiddo newydd.
Mae’n gamdybiaeth gyffredin bod ysgrifennu Ewyllys yn broses hir, gymhleth ac ar gost uchel—ond yn ymarferol, gall fod yn eithaf syml yn dibynnu ar eich amgylchiadau! Er mwyn sicrhau bod eich Ewyllys yn ddilys, mae bob amser yn werth defnyddio cyfreithiwr, gan fod ffurfiadau cyfreithiol penodol y mae’n rhaid eu dilyn yn iawn, gan roi’r tawelwch meddwl i chi y bydd eich dymuniadau’n cael eu cyflawni.
Un o’r penderfyniadau pwysicaf y bydd angen i chi ei wneud yn eich Ewyllys yw sut y caiff eich asedau eu dosbarthu.
Ni fydd asedau fel eiddo a ddelir fel tenantiaid ar y cyd, cyfrifon banc ar y cyd ac unrhyw bolisïau budd bywyd a ddelir mewn ymddiriedolaeth neu bensiynau yn rhan o’r ystâd sy’n pasio drwy’r Ewyllys. Felly mae’n bwysig sicrhau bod y rhain hefyd yn trosglwyddo fel yr ydych yn dymuno. Gwnewch yn siŵr bod y ffurflenni enwebu perthnasol wedi’u llenwi gyda gweinyddwyr y cynllun pensiwn neu’r yswiriant bywyd. Ystyriwch dorri’r denantiaeth ar y cyd os nad ydych yn dymuno i’r eiddo fynd yn awtomatig i’r cyd-berchennog sy’n goroesi.
Gellir gadael unrhyw asedau sy’n pasio drwy’r Ewyllys mewn amryw o ffyrdd. Gallwch adael legadau neu roddion penodol, lle rydych yn nodi pa berson neu sefydliad ddylai dderbyn pa ased. Gall y rhain amrywio o eiddo neu etifeddiaethau teuluol i eitemau personol neu gynnwys cyfrif banc. Gallwch hefyd adael symiau o arian, a elwir yn legadau arianol.
Gellir dosbarthu asedau drwy sawl math o ymddiriedolaeth o fewn Ewyllys, er mwyn diogelu buddiolwyr bregus, cadw cyfoeth teuluol, lleihau treth etifeddiant, neu warchod asedau ar gyfer rhai buddiolwyr megis plant—tra hefyd yn sicrhau bod eraill yn gallu defnyddio’r asedau am eu hoes eu hunain, er enghraifft, yr hawl i briod barhau i fyw mewn eiddo.
O fewn Ewyllys, bydd angen i chi benodi gweithredwyr, sef y bobl fydd yn gweinyddu’ch ystâd. Rhaid i weithredwyr fod yn bobl ddibynadwy a chyfrifol gan y byddant yn casglu asedau, setlo unrhyw dreth ac ad-dalu dyledion cyn dosbarthu’r ystâd i’r buddiolwyr.
Mae hefyd yn bwysig penodi gwarcheidwaid i ofalu am unrhyw blant dan 18 oed a adawir ar eich ôl. Heb wneud hyn cyn marwolaeth, gadewir y penderfyniad i’r Llys, a gall y canlyniad fod yn rhywun nad oeddech yn dymuno iddo fagu’ch plant. Gall y broses hefyd achosi anghydfod neu ofid o fewn y teulu.
Atwrneiaeth Barhaus
Mae sawl budd i gael Atwrneiaeth Barhaus, ond yn y pen draw, drwy ei rhoi yn ei lle, gallwch benodi rhywun rydych yn ymddiried ynddo i reoli’ch materion pe byddech yn colli capasiti. Nid yw colli capasiti yn rhywbeth sy’n digwydd yn unig yn henaint neu ar ôl datblygu salwch fel dementia. Gall ddigwydd wrth golli ymwybyddiaeth yn sydyn ar ôl damwain. Mae’n hanfodol cynllunio ar gyfer yr annisgwyl.
Mae dau fath o Atwrneiaeth Barhaus:
Eiddo a materion ariannol: Yn caniatáu i’ch atwrnai reoli’ch cyllid, cyfrifon banc, eiddo a buddsoddiadau.
Iechyd a lles: Yn rhoi awdurdod i’ch atwrnai wneud penderfyniadau am eich gofal, triniaeth ac anghenion meddygol, a dim ond pan fyddwch yn colli capasiti.
Gallwch enwebu gwahanol bobl i wneud penderfyniadau ar wahanol agweddau o’ch bywyd os yw hynny’n well gennych.
Mae’n bwysig cynnwys cyfarwyddiadau a dewisiadau manwl yn yr Atwrneiaethau Barhaus. Bydd hyn yn sicrhau bod eich atwrneion yn deall eich dymuniadau ac yn gallu eu dilyn, gan hefyd leihau’r risg o anghydfod. Gall eich dewisiadau a’ch cyfarwyddiadau nodi pa driniaethau meddygol y byddech yn cytuno neu’n gwrthod iddynt, lle hoffech fyw, pwy hoffech gysylltu â nhw, yn ogystal â chyfarwyddiadau ynghylch eich buddsoddiadau, amodau ar werthu eiddo neu fanylion am roddion rheolaidd a ddylai barhau os collwch gapasiti.
Gwylio
Mae Afonwy Howell-Pryce, partner yn ein tîm Ewyllysiau a Phrofiant, yn trafod yr holl bwyntiau allweddol ynghylch Atwrneiaeth Barhaus gyda’r chwedl rygbi Sam Warburton OBE.
Sut allwn ni helpu?
Os ydych yn dymuno ysgrifennu neu ddiweddaru eich Ewyllys, neu lunio Atwrneiaeth Barhaus, mae ein cyfreithwyr arbenigol yn y maes Ewyllysiau a Phrofiant wrth law i’ch cynorthwyo.
P’un a ydych yn cwrdd â ni yn un o’n swyddfeydd yng Nghasnewydd neu Gaerdydd i drafod eich anghenion, neu’n trefnu ymweliad cartref, bydd ein cyfreithwyr profiadol yn eich tywys drwy’r broses.
