Ym mis Rhagfyr, gorchmynnodd crwner i Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg wella ei weithdrefnau ar gyfer trosglwyddo achosion brys ar ôl i’r cwest dynnu sylw at nad oedd “proses glir a chadarn” ar gyfer gofyn am ambiwlansys brys yn yr ysbyty.
Roedd Eva Eileen Wheeler, 82, wedi bod yn glaf mewnol yn yr ysbyty ar ôl anaf i’w glun. Ar 17 Chwefror 2020, datblygodd rhwystr coluddyn yn sydyn a arweiniodd at dyllu a bu farw yr un diwrnod.
Yn ystod cwest i’w marwolaeth, dywedodd y crwner, “er gwaethaf triniaeth a diagnosis priodol yr un bore”, bod Ysbyty Cwm Cynon wedi cyrraedd y nenfwd gofal y gallai ei gynnig i Ms Wheeler ond roedd gwall cyfathrebu rhwng staff yn golygu na chafodd ambiwlans frys ei galw i’w chludo i Ysbyty’r Tywysog Charles ym Merthyr Tudful, lle dylai fod wedi cael “asesiad a gofal pellach gan lawfeddygon”. Roedd y crwner hefyd yn pryderu bod y claf yn cael cinio pan ddylai fod wedi bod yn ddi-geg ac nad oedd y cofrestrydd llawfeddygol ar alwad wedi cael ei ymgynghori.
Nododd adroddiad y crwner nad oedd y methiant cyfathrebu yn debygol o fod wedi newid y canlyniad i’r claf oherwydd ei hoedran a’i chyflwr, nid oedd hi’n ymgeisydd ar gyfer llawdriniaeth frys ar y coluddyn. Fodd bynnag, cyhoeddwyd Adroddiad Atal Marwolaethau yn y Dyfodol, yn gorchymyn i’r bwrdd iechyd gyhoeddi’r mesurau a fyddai’n cael eu cymryd i sicrhau na fyddai’r methiannau hyn yn digwydd eto.
Mae Bwrdd Iechyd Cwm Taf Morgannwg wedi ymateb i’r crwner gyda chynllun sy’n amlinellu’r mesurau sydd wedi’u cymryd yn yr ysbyty. Mae’r ddogfen yn nodi bod adolygiad o’i broses ar gyfer trosglwyddo cleifion sy’n sâl acíwt i safle acíwt ac ar gyfer sicrhau bod cleifion yn parhau i fod yn ddi-l pan fo angen wedi’i gynnal a bod rhaglen o gyfathrebu ac ail-addysg gyda staff yr ysbyty wedi digwydd.
Dywedodd merch Ms Wheeler, Donna Harris, o Aberdâr, fod y teulu wedi bod yn awyddus i’r amgylchiadau o amgylch marwolaeth eu mam gael eu cyhoeddi i ddod â’r pethau a oedd yn amlwg angen newid yn yr ysbyty.
“Ar y diwrnod y bu farw Mam, roedden ni’n hynod anhapus gyda’r ffordd y cafodd ei thrin hi. Gwaethygodd ei chyflwr yn gyflym iawn ac eto roedd yn ymddangos bod diffyg brys gwirioneddol gan staff Ysbyty Cwm Cynon. Roedden nhw i fod wedi cysylltu ag Ysbyty’r Tywysog Charles gan fod angen ei symud yno ar unwaith ond yn anffodus ni chafodd yr alwad frys honno erioed.
“Rydym yn teimlo bod y diffyg brys hwn wedi parhau trwy gydol y broses cwest. Cafodd y cwest cyntaf ei ohirio gan fod y crwner yn anhapus â chynigion cychwynnol y bwrdd iechyd, ac yna ymestynnodd hyn y canlyniad. Mae bellach wedi bod yn ddwy flynedd i’r diwrnod ers i Mam farw ac rydym yn siomedig ei bod wedi cymryd cymaint o amser i gymryd camau adferol.
“Ein pryder drwy’r amser yw sicrhau bod y problemau a welsom wrth ochr y gwely gyda Mam ar adeg hynod anodd yn cael eu cyhoeddi fel y gellid cymryd camau i osgoi unrhyw fethiannau tebyg yn y dyfodol.
“Mae Cwm Taf Morgannwg bellach wedi cyhoeddi eu mesurau arfaethedig ond nid ydym yn credu eu bod yn mynd yn ddigon pell ac yn dal i ddychryn ei bod wedi cymryd marwolaeth ein mam i ddod â’r methiannau hyn i wybod y cyhoedd. Ni allwn ond tybio bod yna lawer o gleifion eraill yn Ysbyty Cwm Cynon sydd wedi cael eu heffeithio gan brosesau is-safonol yr ysbyty yn yr un modd ag yr oedd fy mam yn ei horiau olaf. Rydym yn gobeithio’n fawr y bydd y mesurau hyn yn cael eu cymryd o ddifrif i atal yr un peth rhag digwydd yn y dyfodol.”
Estynnodd y teulu eu diolch i Harding Evans Solicitors a gafodd gyfarwyddyd i weithredu yn y mater hwn ar eu rhan.
“Rydym yn ddiolchgar iawn am y gwasanaeth proffesiynol o’r radd flaenaf rydyn ni wedi’i gael, yn enwedig gan Sara Uren a oedd yn hynod o ddefnyddiol, gofalgar a thosturiol yn ystod y cyfnod emosiynol iawn hwn.”
