Ddiwedd mis Mehefin 2019, ar ôl datgelu ei fod yn meddwl bob dydd am ladd ei hun, yn ogystal â dioddef o ddiffygion, roedd Mr Bird wedi cael ei gadw yn yr ysbyty o dan Adran 2 o’r Ddeddf Iechyd Meddwl. I ddechrau, roedd timau meddygol yn Hafan y Coed yn gwirio gyda Robert bob 15 munud, ond ar ôl trosglwyddo ward, lleihawyd yr arsylwadau i ddim ond unwaith yr awr.
Ar8 Gorffennaf 2019, darganfuwyd Robert gyda ligature o amgylch ei wddf, o eitem na ddylai fod wedi cael mynediad iddi. Er bod pwls wedi’i ddarganfod, nid oedd yn ymatebol ac yn methu anadlu heb gymorth. Ar9 Gorffennaf , cafodd Robert ei drosglwyddo i’r Uned Gofal Dwys yn Ysbyty Athrofaol Cymru a chadarnhaodd archwiliad fod Mr Bird yn ‘brain stem dead’. Bu farw Robert wedyn ar 14Gorffennaf 2019.
Daeth y rheithgor i’r casgliad bod camgymeriadau wedi’u gwneud yn y ddogfennaeth asesu risg, sy’n golygu bod y lefel anghywir o arsylwadau yn ei le pan oedd Robert yn gallu cymryd ei fywyd ei hun. Gwnaed argymhellion hefyd i’r system gloi a ddefnyddir gan Ysbyty Hafan y Coed, yn ogystal â’r polisi goruchwylio mewn meysydd fel yr ystafell golchi dillad. Fodd bynnag, nid oedd y rheithgor yn gallu ‘penderfynu’ sut y cafodd Mr Bird y bag plastig.
Dywedodd Craig Court, Partner a phennaeth y tîm Camau Gweithredu yn erbyn Awdurdodau Cyhoeddus:
Mae hwn yn gasgliad siomedig. Roedd cyfres o gamgymeriadau yn golygu bod Robert yn gallu cymryd ei fywyd ei hun mewn cyfleuster yr oedd ei deulu yn ymddiried ynddo i’w gadw’n ddiogel.
Fodd bynnag, rwy’n gobeithio y bydd canfyddiadau’r cwest hwn yn hwyluso proses o ddysgu a gwella i sicrhau nad yw eraill yn cael eu methu yn yr un modd ag yr oedd Robert. Nid ydym eto wedi bod yn dyst i effaith y pandemig ar wasanaethau iechyd meddwl sydd eisoes wedi’u gorymestyn – mae’n rhaid i ni sicrhau bod y gofal a ddarperir i’r aelodau mwyaf agored i niwed yn ein cymunedau yn ddigonol i sicrhau osgoi marwolaethau pellach.
Rhaid diolch i’r tîm yn Harding Evans, sydd wedi gweithio’n ddiflino yn y cyfnod cyn y cwest hwn, yn ogystal â David Hughes o 30 Park Place Chambers am gynrychioli’r teulu yn y gwrandawiad.
Hoffwn hefyd ymestyn fy meddyliau i deulu Robert, yr ydym wedi gweithio’n agos gyda nhw ac wedi dangos cryfder anhygoel yn ystod y broses anodd hon.
Dywedodd aelod o deulu Robert:
Er gwaethaf y ffaith bod y cwest wedi dod i ben, rydym wedi cael ein gadael gyda chymaint o gwestiynau heb eu hateb ynglŷn â sut y bu farw ein mab yn drasig. Er gwaethaf y risg amlwg o hunanladdiad a gyflwynodd, cymerwyd camau gwrth-reddfol, gydag arsylwadau Robert wedi’u lleihau. Yn anad dim, rydym yn dal i gwestiynu’r digwyddiadau a oedd yn golygu ei fod yn gallu cael mynediad at eitemau a arweiniodd at ei farwolaeth gynamserol – sut allai hyn fod wedi digwydd mewn lle a oedd i fod i’w gadw’n ddiogel?
Mae’r tîm Camau Gweithredu yn erbyn Awdurdodau Cyhoeddus yn Harding Evans wedi cael ei gydnabod fel ‘un o brif bractisau’r hawlwyr sector cyhoeddus yng Nghymru’, gyda phennaeth adran Craig Court wedi’i restru fel ‘Seren sy’n Codi’ yn y safleoedd Legal 500 diweddar a ‘Associate to Watch’ yn Chambers UK.
