C: Beth yw cymal torri ar gyfer eiddo masnachol?
Mae cymalau torri yn rhan gyffredin o’r dirwedd fasnachol yn ystod trafodaethau prydles eiddo masnachol. Yn y bôn, maent yn gymalau o fewn prydles eiddo masnachol sy’n galluogi un neu’r ddau o’r partïon i derfynu’r les cyn dod i ben y tymor cytundebol.
Maent yn arbennig o boblogaidd gyda thenantiaid sy’n aml yn chwilio am gymaint o hyblygrwydd yn eu prydles â phosibl i ganiatáu adleoli neu ail-drafod am delerau prydles mwy ffafriol, i amddiffyn eu buddiannau busnes yn y dyfodol.
C: Sut olwg sydd ar gymal torri?
Mae pob cymal torri yn wahanol ac mae’n bwysig darllen a deall eich un chi’n ofalus. Gelwir y prif fathau yn seibiannau treigl a seibiannau dyddiad penodol. Mae egwyl treigl fel arfer yn caniatáu i’r brydles ddod i ben ar unrhyw adeg ar roi swm penodol o rybudd, tra bydd egwyl dyddiad penodol yn caniatáu seibiant ar ddyddiad penodol yn unig felly mae’n arbennig o bwysig yn yr achosion hyn i gael y gwasanaeth hysbysiadau yn gywir.
Fel arfer, byddant yn eithaf rhagnodol ynghylch yr hyn y mae’n rhaid ei gynnwys yn yr hysbysiad, ar bwy mae’n rhaid ei gyflwyno, sut y mae’n cael ei gyflwyno ac os oes unrhyw amodau ynghlwm wrth y gallu i dorri.
C: A oes angen cymal egwyl arnaf?
P’un a ydych chi’n landlord neu’n denant, bydd eich gofynion ar gyfer prydles fasnachol yn dibynnu i raddau helaeth ar yr amgylchiadau sy’n ymwneud â’ch busnes. Er enghraifft, os ydych chi’n denant, byddwch am ystyried y tebygolrwydd y bydd eich busnes yn methu neu’n ehangu, oherwydd yn y naill senario neu’r llall, efallai y bydd angen i chi derfynu’r brydles yn gynnar.
Bydd angen i landlordiaid ystyried ffactorau eraill fel pa mor debygol yw hi y byddwch am werthu eich adfer rhydd-ddaliad gyda meddiant gwag, neu y byddwch am gymryd meddiant o’r fangre yn ôl ar unrhyw adeg i chi’ch hun neu roi prydles arall i denant gwahanol.
C: Pa mor anodd yw hi i dorri prydles fasnachol?
Fel arfer, ni allwch gefnu allan o brydles fasnachol gan ei fod yn ymrwymiad am y tymor cyfan. Os ydych chi’n cael anawsterau, dylech drafod hyn gyda’ch landlord i weld a ydyn nhw’n gallu helpu. Os oes gan eich prydles gymal egwyl, gallwch arfer hynny, ond cofiwch, unwaith y byddwch wedi cyflwyno hysbysiad egwyl, ni ellir ei dynnu’n ôl felly dylech fod yn hollol siŵr eich bod am ddod â’r les i ben.
C: Rwy’n barti i brydles fasnachol barhaus: a allaf gael cymal egwyl o hyd?
Os yw’ch prydles eisoes wedi’i chwblhau ac nad oes gennych gymal torri ond eisiau cyflwyno un, bydd angen caniatâd y parti arall arnoch i amrywio’r les. Ni fydd ganddynt unrhyw rwymedigaeth i wneud hynny ond efallai eu bod yn ystyried bod cyflwyno cymal torri hefyd yn cyd-fynd â’u buddiannau masnachol.
C: Pwy ddylai elwa o’r hawl i dorri?
Efallai y bydd angen seibiant i denantiaid yn unig ar rai tenantiaid er mwyn osgoi’r landlord yn gallu terfynu’r brydles yn gynnar, gan beryglu eu busnes o bosibl, tra gall tenantiaid eraill fod yn hapus i dderbyn seibiant ar y cyd.
Defnyddir toriadau cydfuddiannol yn llai aml mewn ‘prydlesi gwarchodedig’ – prydlesi busnes sy’n elwa o ddiogelwch deiliadaeth yn unol â Rhan II o Ddeddf Landlordiaid a Thenantiaid 1954 (LTA 1954). Yn yr achosion hyn, byddai angen i’r landlord hefyd gyflwyno hysbysiad adran 25 i’r tenant i ddod â’r denantiaeth i ben yn llwyddiannus.
C: Pa amodau y gellir eu hatodi wrth gymal egwyl masnachol?
Er bod cymalau torri yn amlwg o fudd i’r tenant, nid ydynt bob amser mor ddeniadol i’r landlord felly bydd set o amodau y mae’n rhaid eu cadw’n llym fel arfer yn gysylltiedig, megis:
- Rhaid i’r tenant fod wedi cyflawni ei holl gyfamodau o dan y brydles
- Rhaid i’r tenant ildio’r eiddo gyda meddiant gwag/yn rhydd o bob hawl meddiannaeth trydydd parti
- Rhaid i’r tenant beidio â bod yn torri ei gyfamodau atgyweirio yn sylweddol
- Rhaid i’r parti sy’n arfer yr egwyl dalu cosb
Fel arfer, mae’n ofynnol i’r tenant roi rhybudd digonol i’r landlord o’i fwriad i dorri’r les. Gall y cymal torri bennu’r union ffurf y mae’n rhaid cyflwyno’r hysbysiad a gosod gofynion penodol ynghylch y dull o gyflwyno. Bydd methu â chadw at unrhyw ofynion gorfodol yn annilysu’r hysbysiad ac ar ôl iddo gael ei gyflwyno, ni ellir ei dynnu’n ôl.
C: A allaf drafod setliad ariannol cyn dyddiad yr egwyl?
Mewn rhai achosion efallai y bydd er budd y ddau barti i wneud hyn gan y gallai roi codiad i’r landlord ar gyfer rhyddhau’r tenant o’r rhagamodau, tra’n darparu sicrwydd i’r tenant y bydd y les yn dod i ben ar y dyddiad torri heb iddynt orfod cydymffurfio â’r hyn a all fod yn anodd iawn rhag-amodau.
Cysylltu â ni
P’un a ydych chi’n landlord masnachol neu’n denant, mae’n hanfodol cael cyngor cyfreithiol cyn ymrwymo i brydles newydd i gytuno ar unrhyw rag-amodau cymal egwyl masnachol. Bydd osgoi unrhyw amwysedd yma yn lleihau’r risg o ymgyfreitha hir ymhellach i lawr y llinell.
Ar gyfer prydlesi presennol, dylech hefyd ofyn am gyngor cyfreithiol cyn gynted â phosibl i sicrhau bod yr holl ragamodau yn y cymal torri wedi’u bodloni ac i sicrhau cydymffurfiaeth â’r darpariaethau hysbysu.
Ffoniwch dîm eiddo masnachol Harding Evans ar 01633 244233 neu anfonwch e-bost atom yn hello@hevans.com.
