Roeddem yn bryderus iawn i ddarllen y newyddion hwn am y pwysau enfawr y mae bydwragedd ar hyn o bryd. Mae’r arolwg yn awgrymu bod y DU yn wynebu exodus o weithwyr proffesiynol mamolaeth hyfforddedig, gan fod morâl ar y gwaelod a llawer o fydwragedd yn gweithio mewn ofn.
Yn ôl yr arolwg o 1,400 o staff, y mwyafrif ohonynt yn gweithio yn Lloegr, dywedodd 42% o fydwragedd fod shifftiau yn brin o staff a dywedodd traean fod “bylchau sylweddol iawn” yn y rhan fwyaf o shifftiau.
Roedd hanner yr ymatebwyr yn teimlo’n anniogel yn y gwaith oherwydd Covid-19 o ganlyniad i fyr staffio a’r anallu i gadw pellter corfforol. Dywedodd bron i ddwy ran o dair (63%) eu bod yn gweithio’n ddi-dâl y tu hwnt i’w horiau contractiedig, a 37% yn gweithio goramser â thâl. Dim ond 2% a ddywedodd eu bod yn teimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi gan y llywodraeth yn San Steffan. Roedd saith o bob 10 wedi ystyried gadael y proffesiwn tra bod mwy o draean yn meddwl o ddifrif amdano[1].
Mae adroddiadau’r wasg yn dweud bod yr uwch dîm yng Ngholeg Brenhinol y Bydwragedd yn credu bod bydwragedd wedi blino, wedi’u digalonni ac wedi cael eu “gwthio i’r ymyl” gan fethiant llywodraethau olynol i fuddsoddi mewn gwasanaethau mamolaeth.
Mae’r adroddiad hwn yn bryderus iawn gan ein bod ni i gyd yn gwybod na all staff sydd wedi’u gorweithio ar wardiau heb staffio ddarparu’r lefel o ofal diogel, o ansawdd uchel sydd ei angen ar gyfer menywod beichiog a babanod. Mae bydwragedd yn amlwg yn gwneud eu gorau glas i gefnogi’r mamau yn eu gofal, ond heb gefnogaeth gan eu cyflogwr na’r llywodraeth, mae safonau yn sicr o ddirywio a bydd camgymeriadau’n digwydd.
Mae’n mynd heb ddweud y gall effaith hirdymor unrhyw gamgymeriadau meddygol a wneir yn ystod camau hwyr beichiogrwydd a genedigaeth fod yn hollol ddinistriol i deulu. Mae cael babi hir-ddisgwyliedig sydd wedyn yn dioddef ar y pwynt geni yn dorcalonnus. Gall hyd yn oed niwed cymharol fach sy’n digwydd yn ystod genedigaeth arwain at drawma hirdymor i’r fam.
Mae natur rôl bydwraig yn golygu y gall hyd yn oed camgymeriad bach gael canlyniadau difrifol felly mae’n hanfodol eu bod yn effro bob amser, yn gallu cymryd seibiannau rheolaidd ac yn cael y gefnogaeth sydd ei angen arnynt i gyflawni eu rôl yn effeithiol.
Yn ystod fy ngyrfa, rwyf wedi ymgymryd ag ymchwiliadau meddygol-gyfreithiol di-ri i reoli obstetreg beichiogrwydd a genedigaeth. Yn anffodus, mae hwn yn faes ymarfer sy’n arwain at nifer sylweddol o hawliadau am iawndal, yn aml ar gyfer achosion trasig.
Mae rôl y fydwraig yn hanfodol i iechyd a diogelwch y fam a’r plentyn. Gall problemau godi yn ystod beichiogrwydd pan nad yw cyflyrau difrifol yn y fam a’r babi yn cael eu diagnosio na’u trin yn iawn. Ar adeg y genedigaeth, gall anafiadau gael eu hachosi o ganlyniad i gamreoli llafur a genedigaeth, fel methiannau i fonitro curiad calon y babi yn iawn yn ystod llafur. Yna, ar ôl yr enedigaeth, gall methu â gwneud diagnosis a gweithredu ar arwyddion haint neu felynyn mewn babi achosi problemau hirdymor.
Y mathau mwyaf difrifol o anaf sy’n gysylltiedig ag esgeulustod bydwraig yw parlys yr ymennydd, parlys Erb, anaf i’r ymennydd, marw-enedigaeth a marwolaeth, a all pob un ohonynt yn gallu bod yn ddinistriol i’r teulu dan sylw. I’r fam, gall esgeulustod hefyd achosi anafiadau fel lacerations perineal a dagrau3ydd neu 4yddgradd , gwaedlif ôl-enedigol, rhwyg groth, anymataliaeth, heintiau, strôc neu drawma emosiynol.
Rydym i gyd yn deall bod y gwasanaeth iechyd cyfan wedi bod dan straen anferthol trwy gydol pandemig Covid ond mae’r adroddiad hwn yn ei gwneud yn glir bod angen cymryd camau cyn gynted â phosibl i ddarparu mwy o gefnogaeth i fydwragedd a staff cymorth mamolaeth. Mae angen lleddfu’r pwysau enfawr ar staffio a diogelwch, er mwyn osgoi canlyniadau dinistriol posibl i fenywod beichiog a babanod yn eu gofal.
Ken Thomas yw pennaeth esgeulustod clinigol yn Harding Evans. Gyda dros 25 mlynedd o brofiad, mae wedi gweithredu’n unig ar achosion esgeulustod clinigol yn yr holl amser hwnnw ac wedi hawlio dros £30 miliwn mewn iawndal i’w gleientiaid. Cafodd Ken ei gydnabod unwaith eto yn y Legal 500 eleni fel ‘Unigolyn Blaenllaw’ a’i ganmol am ei ‘enw da rhagorol’ ar ran cleientiaid ar draws ystod o hawliadau esgeulustod clinigol, gan gynnwys rhai o’r difrifoldeb mwyaf.
[1] Arolwg Coleg Brenhinol y Bydwragedd o 1400 o fydwragedd, Hydref/Tachwedd 2020
