Tystysgrif cydnabod rhywedd yn caniatáu i unigolion gael eu rhyw cadarnhaol yn cael eu cydnabod yn gyfreithiol gan lywodraeth y DU. Mae’n gymharol syml i’w gael, cyn belled â’ch bod yn dilyn y broses gywir. Ond cyn i ni edrych ar y broses yn fanwl, mae’n bwysig eich bod chi’n deall yn union beth yw’r dystysgrif a pham mae unigolion ei angen.
Beth yw tystysgrif cydnabod rhywedd?
Yn fyr – mae tystysgrif cydnabod rhywedd (GRC) yn ddogfen gyfreithiol sy’n eich galluogi i gael eich rhyw cadarnhaol yn cael ei gydnabod yn gyfreithlon. Mae’r gydnabyddiaeth hon yn unol â hunaniaeth a mynegiant rhywedd yr unigolyn yn hytrach na’i ryw a neilltuwyd adeg ei eni.
Ar gyfer unigolion trawsryweddol, mae tystysgrif cydnabod rhywedd yn dilysu eu hunaniaeth rhywedd ac yn rhoi’r hawl gyfreithiol iddynt gael eu cydnabod fel aelod o’u rhyw caffaeledig ym mhob agwedd ar fywyd.
Gyda thystysgrif cydnabod rhywedd, gallwch fynd ymlaen i:
A oes angen tystysgrif cydnabod rhywedd arnaf?
I roi’n syml, nid oes angen tystysgrif cydnabod rhywedd ar gyfer pob unigolyn trawsryweddol yn y DU. Mae’n opsiwn cyfreithiol sydd ar gael i bobl sy’n dymuno cael eu rhyw caffaeledig yn cael eu cydnabod yn gyfreithiol gan y llywodraeth.
Mae’r penderfyniad i gael tystysgrif cydnabod rhywedd yn ddewis personol yn gyfan gwbl yn seiliedig ar amgylchiadau a dewisiadau unigol. Fodd bynnag, os hoffech ddiweddaru eich dogfennau adnabod cyfreithiol fel tystysgrifau geni, trwydded yrru a phasbortau i adlewyrchu eich rhyw caffaeledig, yna mae angen GRC.
Y Broses Tystysgrif Cydnabod Rhyw
Felly, nawr rydyn ni’n gwybod beth ydyw a pham mae unigolion yn cael un, dyma ein canllaw cam wrth gam ar y broses tystysgrif cydnabod rhywedd:
- Gwnewch yn siŵr eich bod yn bodloni’r meini prawf
- Cwblhewch y ffurflen gais
- Cyflwyno unrhyw ddogfennau gofynnol
- Adolygu ac aros am y penderfyniad
1. Sicrhewch eich bod yn bodloni’r meini prawf
Y cam cyntaf yw sicrhau eich bod yn bodloni’r meini prawf cymhwysedd GRC. Er enghraifft, mae’n rhaid i chi fod dros 18 oed, rydych chi wedi cael diagnosis o dysfforia rhywedd yn y DU, rydych chi’n bwriadu byw yn y rhyw hon am weddill eich bywyd ac rydych chi wedi bod yn byw yn eich rhyw gadarnhaol ers o leiaf 2 flynedd. Gallwch wneud cais hyd yn oed os nad ydych wedi cael unrhyw lawdriniaeth neu driniaethau cadarnhau rhywedd, neu nad ydych yn bwriadu cael unrhyw un.
Os nad oes gennych ddiagnosis dysfforia rhywedd, mae siawns y gallwch wneud cais am y dystysgrif o hyd, ond dim ond os ydych chi’n bodloni’r holl ofynion canlynol:
- Roeddech chi wedi bod yn byw yn eich rhyw gadarnhaol am o leiaf 6 blynedd cyn y dyddiadau hynny, ac mae gennych dystiolaeth o hynny
- Rydych chi wedi cael llawdriniaeth cadarnhau rhywedd
- Ar hyn o bryd rydych chi’n byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban
2. Cwblhewch y Ffurflen Gais
Ar ôl i chi sicrhau eich bod yn bodloni’r meini prawf cymhwysedd, gallwch gael a chwblhau’r ffurflen gais. Mae’r ffurflen ar gael ar y gwefan swyddogol llywodraeth y DU neu drwy’r Panel Cydnabod Rhywedd (GRP).
Wrth lenwi’r ffurflen hon, bydd angen i chi ddarparu eich manylion personol a chyswllt a thalu’r ffi ymgeisio o £5 gan ddefnyddio cerdyn debyd neu gredyd. Mae’r ffi hon yn ofynnol ar gyfer prosesu’r cais.
3. Cyflwyno unrhyw ddogfennau gofynnol
Yn ystod y broses ymgeisio, bydd gofyn i chi gyflwyno unrhyw ddogfennau ategol, fel adroddiad meddygol gan ymarferydd meddygol cofrestredig neu seicolegydd cofrestredig, sy’n cadarnhau eich diagnosis o ddysfforia rhywedd ac yn manylu ar eich proses bontio. Yn ogystal, bydd angen i chi gael gwreiddiol neu copi ardystiedig o’ch genedigaeth lawn neu ddewisi tystysgrif. Os nad oes gennych chi ar gael, dyma sut y gallwch chi archebu tystysgrif.
Bydd arnoch hefyd angen datganiad statutory i wneud cais am GRC, sef datganiad ffurfiol a wnaed yn cadarnhau bod rhywbeth yn wir i wybodaeth orau y person sy’n gwneud y datganiad. Rhaid ei lofnodi ym mhresenoldeb cyfreithiwr, comisiynydd llw neu notari cyhoeddus. Canllawiau a gellir dod o hyd i ddatganiadau statudol ar gyfer ymgeiswyr ar wefan Llywodraeth y DU.
4. Adolygu ac aros am y penderfyniad
Nawr gallwch gyflwyno’ch ffurflen gais wedi’i chwblhau, dogfennau ategol, datganiad statudol, a ffi ymgeisio i’r Panel Cydnabod Rhywedd (GRP).
Yna bydd y GRP yn adolygu eich cais, gan ystyried y dystiolaeth a’r ddogfennaeth a ddarperir. Byddwch yn derbyn hysbysiad ysgrifenedig o benderfyniad y GRP ynglŷn â’ch cais.
Os caiff eich cais ei gymeradwyo, bydd Tystysgrif Cydnabod Rhywedd yn cael ei chyhoeddi, sy’n cydnabod eich rhyw a gaffaelwyd yn swyddogol.
Sut y gallwn ni helpu
Yn Harding Evans, mae ein tîm dibynadwy o gyfreithwyr yma i helpu gyda’ch datganiad statudol. Byddwn yn sicrhau bod gennych y cywir gwaith papur datganiad statudol ar gyfer eich amgylchiadau, dyst i’ch datganiad a llofnodi’ch ffurflen, gan eich gadael yn rhydd i fwrw ymlaen â’ch cais am Dystysgrif Cydnabod Rhywedd.
Er mwyn i ni weld eich datganiad statudol, bydd angen apwyntiad arnoch, cysylltwch â ni heddiw i drefnu. Bydd angen i chi ddod â’ch ffurflenni wedi’u cwblhau, ond mae’n bwysig nad ydych chi’n eu llofnodi nes i ni fod yn dyst iddo. Codir tâl bach o £5.00 am ddatganiadau statudol, i’w dalu mewn arian parod i’r cyfreithiwr sy’n gweithredu fel eich tyst.
I gael rhagor o gymorth ar gyngor cyfreithiol LGBTQ+, cysylltwch â ni Heddiw. Fel arall, gallwch edrych ar ein blog ar sut i gefnogi LGBTQ + yn y gweithle.
