Sut mae ymweliadau beilïaid yn gweithio ar hyn o bryd?
Os yw rhywun yn ddyledus i chi arian o dan CCJ ac maent yn methu â’i dalu, gallwch gyfarwyddo beilïaid i fynychu eu cartref neu fusnes gyda’r nod o adennill taliad neu, os nad yw hynny’n bosibl, mynd â nwyddau i’w gwerthu mewn ocsiwn i glirio’r balans sy’n weddill.
Pan nad yw rhywun yn gallu fforddio talu’r ddyled yn llawn, ond yn agored i gytuno ar gynllun talu, gall y partïon gytuno ar drefniant rhandaliadau yn ddarostyngedig i Gytundeb Nwyddau a Reolir (CGA). Mae hyn yn gweithredu trwy ganiatáu i’r person gadw eu nwyddau a chael defnydd ohonynt yn y cyfamser, tra byddant yn talu’r ddyled. Cyn belled â bod taliadau’n cael eu gwneud, ni fyddai nwyddau yn cael eu tynnu. Fodd bynnag, pe bai’r taliadau yn stopio, byddai’r beilïaid yn cael yr hawl i ail-fynd i mewn i’r eiddo i fynd â’r nwyddau hynny i ffwrdd i’w gwerthu mewn ocsiwn.
Pam mae angen newid?
Mae’r argyfwng Covid wedi ei gwneud hi’n anoddach nag erioed i gredydwyr hawlio’r hyn sy’n ddyledus iddynt yn ôl gan fod cyfyngiadau clo parhaus wedi golygu nad yw Beilïaid yr Uchel Lys wedi gallu mynd i mewn i gartrefi dyledwyr. Fodd bynnag, mae dyfarniad yr Uchel Lys a wnaed yn gynharach y mis hwn yn golygu y gall beilïaid nawr gynnal yr ymweliadau yn rhithwir a chytuno ar CGAs, heb orfod mynd i mewn i’r cartref yn gorfforol.
Roedd yr ymweliadau gorfodi rhithwir hyn i fod i fod wedi lansio yn ôl ym mis Awst ond cawsant eu herio gan nifer o gwmnïau a oedd yn teimlo bod cymryd rheolaeth o nwyddau yn anghyfreithlon a bod ymweliad corfforol bob amser yn angenrheidiol.
Sut bydd yr ymweliadau rhithwir yn gweithio?
Bydd y ddau barti yn sefydlu galwad fideogynadledda lle bydd yn ofynnol i’r dyledwr ddangos y beilïaid o gwmpas eu cartref tra bod eu nwyddau cartref i gyd wedi’u nodi i lawr. Yna byddant yn cytuno ar gynllun ad-dalu ar gyfer dyled y person heb orfod dod i gysylltiad â’i gilydd, gan leihau’r risg o ledaenu Covid-19.
Beth sy’n digwydd nawr?
Mae’r rheoliadau presennol Cymryd Rheolaeth ar Nwyddau yn nodi bod angen ymweliad cyn y gellir cymryd nwyddau i reolaeth ond nid ydynt yn nodi bod angen i hyn fod yn ymweliad corfforol. Mae’r Llys wedi gwahodd y Weinyddiaeth Gyfiawnder i adolygu’r dyfarniad a darparu canllawiau statudol ynghylch a oes angen diwygiadau i’r rheoliadau nawr. Bydd angen i’r canllawiau hefyd gwmpasu’r prosesau i’w dilyn os oes angen i asiantau ail-fynd i mewn i’r eiddo, yn ogystal ag unrhyw ffioedd y gellir eu cymhwyso.
A yw hyn yn symudiad cadarnhaol?
Mewn theori, mae hwn yn ddyfarniad cadarnhaol, yn enwedig o farn credydwyr gan y bydd yn rhoi offeryn arall iddynt ar gyfer gorfodi. Ar hyn o bryd, oherwydd cyfyngiadau Covid, gall Beilïaid yr Uchel Lys gael cyfarwyddyd i orfodi ond ni allant fynd i mewn i gartrefi preswyl, gan rwystro eu gallu a gorfodi credydwyr i chwilio am ddulliau amgen a mwy costus o orfodi.
Yn ymarferol, fodd bynnag, mae yna nifer o feysydd y mae angen eu hegluro cyn y gellir cynnal presenoldeb rhithwir yn effeithiol. Hyd nes y bydd canllawiau priodol yn cael eu gosod a diwygiadau i’r rheoliadau, mae’n debygol na fydd unrhyw ddefnydd yn y diwydiant. Mantais CGA i gredydwr yw os yw’r cynllun talu yn cael ei dorri, gallant ail-fynd i mewn i’r eiddo. Er gwaethaf y dyfarniad diweddaraf hwn, ar hyn o bryd nid oes hawl i’r asiant gorfodi ail-fynd i mewn lle mae’r CGA yn cael ei gytuno’n rhithwir.
Yn ogystal, gydag ymweliadau rhithwir yn dibynnu ar ddyledwyr yn cadarnhau eu hasedau yn wir, bydd angen i fecanweithiau fod ar waith i wirio’r hyn sy’n cael ei ddweud yn gywir a chaniatáu i gamau gael eu cymryd os nad yw’r dyledwr yn darparu datgeliad llawn.
A fydd y dyfarniad hwn yn cael effaith barhaol ar y ffordd y mae beilïaid yn gweithredu?
O ystyried bod gan y Weinyddiaeth Gyfiawnder lawer o flaenoriaethau mwy dybryd eraill ar hyn o bryd, fel yr ôl-groniad enfawr yn y llysoedd troseddol, byddai’n ymddangos yn annhebygol y rhoddir unrhyw flaenoriaeth i’r mater hwn.
Er bod rhai meysydd o’r system gyfiawnder yn amlwg yn addas ar gyfer gweithio o bell a phresenoldeb rhithwir, fel Gwrandawiadau Llys interim, mae’n dal i gael ei weld a fydd ymweliadau beilïaid rhithwir yn dod yn norm pan fydd cyfyngiadau’n cael eu codi.
Mae William Watkins yn arbenigwr mewn adfer dyledion ac ymgyfreitha masnachol. Mae’n arwain y tîm Adennill Dyledion yn ein hadran Datrys Anghydfodau yn Harding Evans. Cysylltwch â ni ar 01633 244233 neu hello@hevans.com.
